Kırgızistan’da bu yılın başında Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Sadır Caparov’un yeni görevinde 9-11 Haziran’da yapacağı ilk Türkiye ziyareti, ilişkilerde yeni bir dönemin habercisi olarak değerlendiriliyor.
Kırgızistan’ın yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ile mücadelesi, son bir ayda Kırgızistan-Tacikistan sınırında silahlı gerginliklerin yaşanması ve iç siyasette hızlı değişimlerin kaydedilmesi Caparov’un Ankara ziyaretini daha önemli hale getiriyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşecek olan Caparov, ikili ve çok taraflı iş birliği konularının yanı sıra Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) çerçevesinde güncel gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunacak.
Ziyaret kapsamında, iki ülke cumhurbaşkanının katılımıyla Kırgızistan-Türkiye Stratejik İşbirliği Yüksek Konseyinin 5. Toplantısı ve Kırgızistan Türkiye İş Forumu yapılacak.
Bu bağlamda, iki ülke arasındaki ilişkileri daha da yakınlaştırmak amacıyla kurulan Kırgızistan Türkiye Stratejik İşbirliği Yüksek Konseyinin 5. Toplantısı’nda iki liderin, karşılıklı ticaret hacmini arttırma, kültürel ve insani iş birliği, ekonomi, enerji, eğitim, sağlık, askeri, ulaştırma ve yatırım iş birliğini geliştirme konularını masaya yatırması bekleniyor.Bu yıl Kırgızistan ile Türkiye ilişkilerinde 30 yıl dolacak
Bağımsızlığını 31 Ağustos 1991’de ilan eden Kırgızistan’ı ilk tanıyan ülke 16 Aralık 1991’de Türkiye oldu.
Türkiye- Kırgızistan ilişkileri Turgut Özal ve Askar Akayev’in “Kırgız Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti Arasında Dostluk ve İşbirliği İle İlgili Anlaşma”yı imzalamasıyla başladı, 2011 yılı itibarıyla iki kardeş ülke arasındaki ilişkiler stratejik ortak seviyesine ulaştı.
Türkiye, Kırgızistan’a başta Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) aracılığıyla en çok kalkınma yardımı ve sosyal yardım yapan ülkelerin başında geliyor.
Kırgızistan’a uluslararası kuruluşlarla ilişki kurulması ve dünya ticaretine entegrasyonu konusunda da en büyük desteği yine Türkiye veriyor.
Kırgızistan Milli İstatistik Komitesinin verilerine göre, ekonomik alanda Kırgızistan’da en büyük dördüncü yatırımcı ülke olan Türkiye, istihdam sağlama açısından da ön sıralarda yer alıyor.
Türkiye, yabancı sermaye ile kurulan 3 bin 476 şirketin faaliyet gösterdiği Kırgızistan’da, Rusya, Çin ve Kazakistan’ın ardından dördüncü ülke konumunda bulunuyor. Türkiye, en çok inşaat, nakliye ve depolama, imalat, toptan ve perakende ticarette yatırım yapıyor.
Ülkede halen aktif olarak faaliyet gösteren 300 civarında Türk firmasının 400 milyon doları aşan ticaret hacmi bulunuyor.
Türk iş insanlarının yatırımlarının 1 milyar dolardan fazla bir sermaye büyüklüğüne ulaştığı tahmin ediliyor.
Kırgızistan’daki Türk sermayeli firmalar, içecek, bisküvi, şekerleme, çikolata, mobilya, temizlik maddeleri, çay, boya, PVC ve plastik boru, yapı malzemeleri üretimi ile alışveriş merkezi işletmeciliği, marketçilik, bankacılık, tekstil üretimi, konfeksiyon, matbaa, turizm acenteliği, eğitim işletmeciliği, inşaat gibi çok çeşitli alanlarda faaliyet gösteriyor.
Türkiye’den Kırgızistan’a gönderilen ihraç ürünleri ağırlıklı olarak kara yoluyla taşınıyor.
Ülkenin güneyinde 2015 yılında fizibilite çalışmalarına başlayan Türk Eti Bakır Anonim Şirketi de 180 milyon dolar yatırımla altın madeni kurmaya devam ediyor.
Türk Hava Yolları (THY), Kırgızistan’a haftada 17 sefer gerçekleştiriyor.
Ülkenin, Türkiye’ye 82 milyon dolar borcu bulunuyor.Türkiye’nin yatırımlarında eğitim sektörü başını çekiyor
Kırgızistan’da nitelikli insan gücü yetiştirmek amacıyla 1995 yılında kurulan ve iki ülke arasında “Altın Köprü” olarak nitelendirilen Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi (KTMÜ) Türkiye’nin en büyük yatırımı olarak değerlendiriliyor.
Türkiye, Kırgız hükümeti tarafından tahsis edilen 84 hektar alan üstünde inşa edilen KTMÜ’nün kuruluşundan bu yana geçen 25 yılda üniversiteye 398 milyon dolardan fazla bütçe tahsis etti. Bunun 179 milyon doları yatırımlar için harcandı.
Kırgızistan ve Bişkek ekonomisine katkısı dikkate alındığında bunun paha biçilemez olduğu belirtilirken, KTMÜ 2016-2017 döneminde ülke genelinde inşaat sektörüne yatırım yapan yerli ve yabancı kurumlar arasında 9. sırada yer aldı.
Ülkede KTMÜ dışında, Türkiye Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Türk İlkokulu, Ortaokulu ve İmam Hatip Ortaokulu, Kırgız Türk Anadolu Kız Meslek Lisesi, Türkiye Türkçesi Eğitim Merkezi (TTÖMER) ile 2021-2022 eğitim ve öğretim döneminde açılması beklenen Maarif Vakfı İlkokulu bulunuyor.
AA
