İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, kentin iki önemli sorununu eş zamanlı olarak çözüme kavuşturacak bir öneriyi gündeme taşıdı. Öneri doğrultusunda TMSF ile imzalanacak anlaşmaya göre İzmir Büyükşehir Belediyesi, kamuoyunda Basmane Çukuru olarak anılan arazi üzerindeki payından vazgeçecek. Karşılığında ise 2020 yılındaki depremde hasar gördüğü için yıkımına karar verilen Büyükşehir Belediyesi Ana Hizmet Binası’nın yeniden yapımı talep edilecek.
 
İzmir Büyükşehir Belediyesi açılan davalar nedeniyle yıllardır temel aşamasında kaldığı için Basmane Çukuru olarak anılan araziye ilişkin yeni bir sayfa açmaya hazırlanıyor. Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın önerisiyle hem kentte uzun süredir tartışılan arazinin kaderi yeniden şekillenecek hem de 2020 yılındaki 6.9 büyüklüğündeki depremde hasar gördüğü için yıkımına karar verilen Konak Atatürk Meydanı’ndaki belediye ana hizmet binasının aynı noktada yapılması amacıyla harekete geçilecek.
 
Yüksek kamu yararı
Kamuoyunu yakından ilgilendiren iki sorunun çözümü için hazırlanacak protokollerin kabul edilmesiyle birlikte Büyükşehir Belediyesi, Basmane arazisindeki hissesinden vazgeçecek, belediye hizmet binasının da Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından yerinde inşa edilmesi sağlanacak. Bu plan notları ile sağlanacak anlaşmalar kapsamında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hakları sonuna kadar korunacak. Öte yandan hizmet binasına kavuşulacak ve yüksek kamu yararı oluşturulacak. Büyükşehir Belediyesi, bu hamleyle iki meseleye çözüm sağlarken İzmir halkının menfaatlerini önceleyen bir adım atmış olacak.
Bu plan notlarıyla özellikle Türkiye’deki finansal kriz döneminde kamusal kaynakları gözeterek belediye hizmet binasının hızlıca yapılması amaçlanıyor. İzmir’e yakışan bir hizmet binasına kavuşulması ve ‘çukur’ olarak adlandırılan yılların sorununa son verilmesi amacıyla hareket ediliyor. Alanda bir an önce inşaat faaliyetlerine başlanması sağlanarak hem görsel hem de kent dokusu olarak bölgeyle ve Kültürpark ile bütünleşen ticaret, turizm ve diğer faaliyetlerin yer alabileceği bir yaşam alanının kente kazandırılması hedefleniyor.
 
İzmir’de Büyükşehir Belediyesi’nin binası yok, birimler dağınık
Böylece; Konak Atatürk Meydanı’na bakan 1970’li yıllarda yapılmış Belediye Ana Hizmet Binası’nın yıkılmış olması sonrasında Kültürpark Holler, Atlas Pavyonu ile Kültürpark Lozan Kapısı girişindeki eski Universiade Binası’na taşınan ve dağınık durumda faaliyet gösteren belediye birimlerinin de eskisi gibi tek binaya toplanmasının önü açılacak. Son 4 yıldır özellikle Kültürpark alanı içerisinde kısıtlı imkanlarla zorlanarak hizmet veren birimlerin ivedilikle hizmet binasına taşınması büyük önem taşıyor. Çünkü kentte İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait bir hizmet binası bulunmuyor.
 
Tarihi iki adımın süreci nasıl gelişti?
İlk adım olarak; Konak Meydanı’ndaki parselde meydanın eski simgelerinden belediye hizmet binasının yeniden yapılabilmesi amacıyla “Konak Meydanı ve Çevresi Tarihi Sit Alanı” içerisinde kalan ve mülkiyeti Büyükşehir Belediyesi’ne ait Konak, Ahmetağa Mahallesi, 7559 ada, 1 parselde yeniden hizmet binasını yapabilmek üzere plan notu ilave edilmesine ilişkin 1/1000 ölçekli Konak Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliği Büyükşehir Belediyesi’nce hazırlandı ve İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun uygun görüldüğü şekliyle Büyükşehir Belediye Meclisi’nce 16 Ağustos 2024 tarihinde karara bağlandı. Yeni binanın Koruma Kurulu’na sunulmak üzere mimari proje çalışmalarına da hızla başlandı. Böylece İzmir merkezinin önemli simgelerinden biri olan yapının kente tekrar kazandırılması adına ilk adım atılmış oldu. Diğer bir adım ise üzerinde pek çok şerh ve haciz bulunan ve sorunları bir türlü bitmeyen Basmane arazisi ile ilgili atıldı. Konak’taki hizmet binasıyla yakından ilintili olacak şekilde çözüm düşünüldü.
 
Yeni binanın yapılması koşuluyla hisseden feragat hamlesi
Atılan adımla birlikte Basmane Çukuru olarak bilinen arazideki Büyükşehir Belediyesi’ne ait hizmet binası inşaat alanı hakkının Konak Meydanı’ndaki 7559 ada 1 parselde belediye hizmet binasının yapımını gerçekleştirmek üzere kullanılmasına yönelik anlaşma yapılmasının önü açıldı. Bu kapsamda, 1039 ada 8 parseldeki (Basmane Çukuru) yürürlükteki imar planındaki plan notlarında yapılaşma alanlarına ilişkin tariflerde değişiklik yapılması yoluna gidildi.
 
Basmane Çukuru’nun hikayesi
Kamuoyunda Basmane Çukuru olarak bilinen ve 1985 yılında ilk kez yapılan planlardan itibaren ticaret merkezi alanında kalan mülkiyetinin bir kısmı Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na ait olan Konak, İsmet Kaptan Mahallesi, 1039 ada 8 parsel;  kentin özellikle ticari merkezinin kalbindeki simgelerden Kültürpark’ın yanında önemli bir konumda bulunuyor. Bu alanda 1990’lı yıllarda imar planının öngördüğü ticaret ve kültür merkezinin yanı sıra İzmir Büyükşehir Belediyesi adına belediye hizmet binası da yapılmak üzere dönemlerin belediye başkanlarınca sırasıyla girişimler başlatılmıştı. Kat karşılığı özel şirketle önemli protokoller yapılmış, ancak çeşitli dava ve itiraz süreçleri nedeniyle inşaat sürecine geçilememişti. 2000’li yıllara gelindiğinde kesinleşen plan süreçleri ve yapılan protokol sonucunda alınan inşaat ruhsatı ile Büyükşehir Ek Belediye Hizmet Binası ve Ticaret Merkezi inşaatına başlanmış, yapıların temel çukuru kazılmıştı. Ancak bu süreçte inşaata başlayan firma iflas etmiş ve kazılmış temel safhasında kalan alan görüntüsü nedeniyle “Basmane Çukuru” olarak anılmaya başlanmıştı. 2013 yılından bu yana mülkiyet ve inşaat kullanım hakkı Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) geçen parselde karşılıklı görüşmelere rağmen anlaşma bir türlü sağlanamamış ve alan kentin göbeğinde boş bir çukur olarak atıl kalmıştı.

İBB